Restrukturyzacja firmy jednoosobowej – jak uniknąć upadłości i zachować majątek?

W ostatnich latach liczba restrukturyzacji w Polsce dynamicznie rośnie. Tylko w 2024 roku otwarto ponad 4000 takich postępowań, z czego zdecydowaną większość stanowiły jednoosobowe działalności gospodarcze. Przedsiębiorcy prowadzący JDG są szczególnie narażeni na wahania rynkowe, ponieważ za długi firmy odpowiadają całym swoim majątkiem osobistym. Restrukturyzacja stanowi zatem realną i bezpieczną alternatywę dla upadłości, pozwalając na zachowanie płynności finansowej oraz kontynuowanie biznesu.

Najważniejsze informacje:

• Ochrona majątku: Restrukturyzacja pozwala uniknąć upadłości i chroni majątek osobisty przed licytacją.
• Czas trwania: Ochrona przed egzekucją w postępowaniu o zatwierdzenie układu trwa dokładnie 4 miesiące.
• 
  
• Wakacje od starych długów: Otwarcie restrukturyzacji wstrzymuje spłatę zobowiązań powstałych przed dniem otwarcia postępowania (w tym starych rat kredytowych)
• Obowiązki bieżące: Przedsiębiorca musi na bieżąco regulować nowe zobowiązania (np. czynsz, nowe faktury, bieżący ZUS), aby utrzymać ochronę.
• Elastyczna spłata: Plan restrukturyzacyjny może przewidywać rozłożenie spłaty starych długów nawet na kilka lat.
• Kontrola: Przedsiębiorca zachowuje zarząd nad firmą przez cały okres trwania postępowania.

Spis treści:

1. Czym jest restrukturyzacja firmy jednoosobowej?
2. Zalety restrukturyzacji JDG – natychmiastowa ochrona majątku
3. Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych dla JDG
4. Etapy postępowania o zatwierdzenie układu
5. Ile trwa i ile kosztuje restrukturyzacja firmy jednoosobowej?
6. FAQ

Czym jest restrukturyzacja firmy jednoosobowej?

Restrukturyzacja firmy jednoosobowej to procedura regulowana ustawą Prawo restrukturyzacyjne, która umożliwia przedsiębiorcy zawarcie porozumienia (układu) z wierzycielami. Jej głównym celem jest oddłużenie firmy i uniknięcie ogłoszenia upadłości.

Specyfika jednoosobowej działalności gospodarczej polega na pełnej odpowiedzialności majątkowej właściciela. W przypadku wspólności majątkowej, problemy firmy mogą dotknąć również współmałżonka. Restrukturyzacja tworzy „parasol ochronny” nad aktywami przedsiębiorcy – zarówno tymi firmowymi (maszyny, towar), jak i prywatnymi (dom, samochód).

Warto zauważyć, że przyczyny problemów finansowych często leżą w otoczeniu gospodarczym. Zatory płatnicze, wzrost kosztów energii czy zmiany w przepisach podatkowych mogą zachwiać płynnością nawet zdrowego biznesu. Restrukturyzacja to narzędzie naprawcze, które pozwala przetrwać ten trudny okres.

Zalety restrukturyzacji JDG – natychmiastowa ochrona majątku

Najważniejszą korzyścią restrukturyzacji jest ochrona przed działaniami windykacyjnymi i egzekucyjnymi. Ochrona ta staje się skuteczna z momentem dokonania obwieszczenia w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ).

Korzyści natychmiastowe:

• Zawieszenie egzekucji: Komornik nie może zająć konta ani zlicytować majątku za długi objęte układem.
• Zakaz wypowiadania umów: Kluczowe umowy (np. leasing maszyn, wynajem lokalu) są chronione i nie mogą zostać wypowiedziane, pod warunkiem, że przedsiębiorca reguluje bieżące raty.
• Oddech finansowy: Przedsiębiorca nie spłaca długów powstałych przed otwarciem restrukturyzacji. Te środki może przeznaczyć na bieżącą działalność.

Ważne: Należy pamiętać, że "wakacje kredytowe" dotyczą tylko starych długów. Zobowiązania powstające na bieżąco (po dniu układowym) muszą być terminowo opłacane.

Korzyści długoterminowe:
Restrukturyzacja pozwala na realne obniżenie zadłużenia. Plan spłaty może przewidywać umorzenie odsetek, kosztów sądowych i egzekucyjnych, a w przypadku wierzycieli prywatnych (banki, kontrahenci) – nawet częściowe umorzenie kapitału. Spłatę reszty długu rozkłada się na dogodne raty, dostosowane do aktualnych możliwości finansowych firmy.

„Restrukturyzacja firmy jednoosobowej to nie ostateczność, lecz przemyślana decyzja biznesowa. Kluczowy jest czas – im wcześniej przedsiębiorca zareaguje na utratę płynności, tym lepsze warunki układu może wynegocjować.” – licencjonowany doradca restrukturyzacyjny.

Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych dla jednoosobowej działalności gospodarczej

Prawo przewiduje cztery tryby restrukturyzacji, jednak dla firm jednoosobowych najczęściej wybierane jest Postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU).

• Postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU): Najszybsze i najtańsze. Odbywa się w dużej mierze pozasądowo. Doradca restrukturyzacyjny (nadzorca układu) zbiera głosy wierzycieli, a sąd jedynie zatwierdza wynik. Daje ochronę przed egzekucją na okres 4 miesięcy.
• Przyspieszone postępowanie układowe: Prowadzone z większym udziałem sądu, stosowane przy spornych wierzytelnościach do 15%.
• Postępowanie układowe i sanacyjne: Bardziej skomplikowane procedury, przeznaczone zazwyczaj dla większych przedsiębiorstw wymagających głębokiej restrukturyzacji majątkowej.

Etapy postępowania o zatwierdzenie układu

Procedura jest uproszczona, aby zapewnić przedsiębiorcy szybką pomoc:

1. Analiza i umowa: Doradca restrukturyzacyjny analizuje sytuację firmy i podpisuje z przedsiębiorcą umowę.
2. Dzień układowy i obwieszczenie: Doradca ustala dzień układowy i dokonuje obwieszczenia w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ).Od tego momentu działa ochrona przedegzekucjami.
3. Propozycje układowe: Przygotowanie planu spłaty i wysłanie go do wierzycieli.
4. Głosowanie: Zbieranie głosów wierzycieli (głosowanie odbywa się drogą elektroniczną, przez system KRZ). Aby układ przeszedł, potrzebna jest zgoda większości głosujących wierzycieli.
5. Zatwierdzenie przez sąd: Po przyjęciu układu wniosek trafia do sądu, który wydaje postanowienie o jego zatwierdzeniu.

Ile trwa i ile kosztuje restrukturyzacja firmy jednoosobowej?

Czas trwania:
Postępowanie o zatwierdzenie układu jest ograniczone czasowo – od momentu obwieszczenia w KRZ do złożenia wniosku do sądu nie może minąć więcej niż4 miesiące. Późniejszy etap, czyli oczekiwanie na decyzję sądu i uprawomocnienie, może potrwać dodatkowe kilka miesięcy.

Koszty:
Koszty są zazwyczaj niższe niż w przypadku upadłości. Składają się na nie:

• Wynagrodzenie doradcy restrukturyzacyjnego (ustalane indywidualnie, zależne od liczby wierzycieli i sumy długów).
• Opłaty sądowe (ok. 1000 zł za wniosek o zatwierdzenie układu).

Całkowity koszt waha się zazwyczaj od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych, jednak korzyści płynące z redukcji długów często wielokrotnie przewyższają ten wydatek.

FAQ
1. Czy restrukturyzacja firmy jednoosobowej chroni majątek prywatny?
Tak. Ponieważ w JDG majątek firmowy i prywatny są połączone, skuteczna restrukturyzacja chroni całość aktywów przedsiębiorcy. Wstrzymuje egzekucje z nieruchomości, wynagrodzenia czy ruchomości.
2. Jakie zobowiązania można objąć restrukturyzacją JDG?
Układ obejmuje zobowiązania powstałe przed dniem układowym: kredyty, pożyczki, faktury kontrahentów, a także zaległości w ZUS i US.
3. Czy ZUS i Urząd Skarbowy umorzą moje długi?
W przypadku wierzycieli publicznoprawnych (ZUS, US) redukcja kapitału (kwoty głównej) jest prawnie ograniczona i rzadko stosowana (traktowana jako pomoc publiczna). Główną korzyścią jest tutaj rozłożenie zaległości na długoterminowe raty oraz ewentualne umorzenie odsetek, co i tak znacznie ułatwia spłatę.
4. Czy muszę spłacać kredyty w trakcie restrukturyzacji?
Rat kapitałowo-odsetkowych od kredytów zaciągniętych przed otwarciem restrukturyzacji nie spłacasz w trakcie trwania postępowania (to tzw. okres moratorium). Musisz jednak regulować wszystkie nowe zobowiązania powstające na bieżąco.

Źródła:
• Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. 2015 poz. 978 zpóźn. zm.)
• Raporty i statystyki dotyczące postępowań restrukturyzacyjnych w Polsce (2023-2024).


Autor: Ewa Madejewska Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny, adwokat.
Absolwetka studiów podyplomowych z prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego (likwidacja przedsiębiorstw) oraz restrukturyzacji i upadłości z aspektami ekonomicznym i zarządczymi dla zaawansowanych. Słuchacz studiów podyplomowych z wyceny przedsiębiorstw oraz modelowania finansowego. Posiada wiedzę i doświadczenie z zakresu prawa cywilnego, gospodarczego, finansów przedsiębiorstw oraz zarządzania strategicznego. Numer licencji: 2057, wspólnik w KPR Kancelaria Restrukturyzacyjna Kaczor Madejewska Sp. z o.o.